Ο Τυρός είναι κωμόπολη της επαρχίας Κυνουρίας του νομού Αρκαδίας υπήρξε έδρα του πρώην Δήμου Τυρού και τωρινή έδρα της Δημοτικής Ενότητας Τυρού που ανήκει στον Δήμο Νότιας Κυνουρίας. Βρίσκεται στο μέσο της Κυνουρίας, ανάμεσα στις υπώρειες του Πάρνωνα και τις ακτές του Μυρτώου πελάγους. Είναι μία από τις παλαιότερες ναυτικές πολιτείες της Πελοποννήσου και ανήκει στην περιοχή της ιστορικής Τσακωνιάς και ομιλείται η Τσακωνική διάλεκτος. Ο Τυρός απέχει 180 χιλιόμετρα από την Αθήνα, 71 χιλιόμετρα από την Τρίπολη, 70 από το Άργος, 20 από το Λεωνίδιο, 30 από το Άστρος και 14 νμ από τις Σπέτσες.
Ιστορία
Ο Τυρός κατοικείται από τους
προϊστορικούς χρόνους. Στο λόφο πάνω από το σημερινό λιμάνι, υπάρχουν τα
ερείπια προϊστορικού κάστρου της αρχαίας κόμης του Τυρού που βοηθούσε στην
εποπτεία του αρχαίου λιμένα που βρισκόταν 500μ. ενδότερα στη σημερινή θέση
Καραβοστάσι.
Ο Τυρός έχει πάρει την ονομασία του από το ιερό του Απόλλωνα Τυρίτη- (ΑΠΕΛΛΟΝΙ ΤΥΡΙΤΑ), τοπικής θεότητας που λατρευόταν στην περιοχή. Η θέση του ιερού βρίσκεται στο λόφο του Προφήτη Ηλία νοτιοδυτικά της κωμόπολης. Αρχαία ευρήματα έχουν βρεθεί και στο οροπέδιο Παλαιόχωρα του Τυρού και στο βουνό Οριώντα (1.194 μ). Τα ευρήματα από την περιοχή βρίσκονται σήμερα στα μουσεία Σπάρτης,Τρίπολης,Άστρους,Μουσείο Μπενάκη όπως επίσης και στο μουσείο του Λούβρου. Εκτενείς ανασκαφές έκανε ο καθηγητής Ρωμαίος.
Στα Λακωνικά του Παυσανία αναφέρεται ως «κόμη μετά λιμένος αλιέων και στόλου εμπορικού».
Γλώσσα
Ο Τυρός ανήκει στην περιοχή που ονομάζεται Τσακωνιά και στην οποία ομιλείται η
Τσακωνική διάλεκτος η οποία προέρχεται από την αρχαία δωρική διάλεκτο.
Η Τσακώνικη διάλεκτος εκτός από τον Τυρό ομιλείται στο Λεωνίδιο, στον Πραστό, στην Καστάνιτσα,στον Άγιος Ανδρέας,στην Σίταινα,στα Πέρα Μέλανα, και στην Βασκίνα.